Keurmerken: vlees

Worstje, burger, kipsaté – als het op je bord ligt zie je niet of en hoe een dier geleden heeft. En in de supermarkt? Een lachende koe op de plastic verpakking is geen garantie voor een gelukkig dier. Biologisch, Beter Leven, scharrelvlees, wat betekent het allemaal? Welke keurmerken en logo’s garanderen dat jouw stukje vlees zo diervriendelijk mogelijk is geproduceerd?

Het Beter Leven-keurmerk
De Dierenbescherming zet zich al jaren in voor een beter leven voor de miljoenen dieren in de vee-industrie. Hun Beter Leven-keurmerk staat op vlees- en zuivelproducten in de Nederlandse supermarkten. Het keurmerk komt in drie gradaties: één, twee en drie sterren. Hoe meer sterren, hoe diervriendelijker het product en hoe beter het leven van het productiedier.

Vlees met één ster voldoet aan minimale eisen. De ergste uitwassen in de vee-industrie zijn daarmee aangepakt. De eisen verschillen per soort. Voor varkens met één ster geldt bijvoorbeeld dat de meeste varkens iets meer ruimte krijgen dan in de varkenshouderij zonder keurmerk. Vleesrunderen met één ster hebben een eigen ligbox met stro in plaats van een betonnen roostervloer.

De beste garantie op dierenwelzijn geeft het keurmerk met drie sterren. Biologische producten krijgen dit stempel automatisch. Bij drie sterren lopen leghennen bijvoorbeeld met 6,7 in plaats van met negen op één vierkante meter. Drachtige zeugen mogen bij drie sterren de wei in, net als vleeskalveren. Een drie-sterren-vleesrund loopt minstens 210 dagen twaalf uur buiten.

Beter Leven wordt onafhankelijk gecontroleerd door geaccrediteerde partijen en er is een sanctiebeleid. Je vindt het keurmerk op verpakkingen van rundvlees, kalfsvlees, varkensvlees, konijn, kip en kalkoen. Ook kom je het tegen bij sommige slagers.

Scharrelvlees en het keurmerk PROduCERT
Scharrelvlees zit tussen gewoon en biologisch in, zowel qua prijs als qua dierenwelzijn. Scharreldieren krijgen meer ruimte en stro om op te liggen, maar wettelijk is niet vastgelegd aan welke eisen een boer precies moet voldoen om zijn vlees ‘scharrelvlees’ te mogen noemen. Let daarom goed op het keurmerk: meestal krijgt scharrelvlees één of twee sterren van het Beter Leven-keurmerk. Slagerijen gebruiken het keurmerk PROduCERT voor scharrelvlees. Voor kippen, varkens en runderen hanteert PROduCERT verschillende logo’s.

Het EU-keurmerk voor biologisch vlees
Biologisch vlees draagt bijna altijd het Beter Leven-keurmerk met drie sterren. Je kunt biologisch vlees in Europa ook herkennen aan het groene blaadje, het EU-keurmerk voor biologische producten. Vlees met dit keurmerk komt van dieren die meer leefruimte krijgen, stro hebben en naar buiten mogen. Het voer is biologisch en het gebruik van antibiotica is beperkt. De EU heeft de meest meetbare uitgangspunten van de biologische landbouw in wetgeving vastgelegd. Elk EU-land wijst een onafhankelijke, geaccrediteerde organisatie aan die verantwoordelijk is voor de controle. In Nederland is dat Skal Biocontrole.

Het EKO-keurmerk voor biologisch vlees
Naast het EU-keurmerk kan ook een nationaal keurmerk voor biologische landbouw op de verpakking staan. In Nederland is dat het EKO-keurmerk. Elk EKO-bedrijf werkt jaarlijks op minimaal twee thema’s aan verdere verduurzaming. Het behalen van die doelen is onderdeel van de certificering. Er zijn twaalf mogelijke thema’s, waaronder kringloop, bodem, biodiversiteit, puur en schoon, dierenwelzijn, sociaal en eerlijk, energie en klimaat. Stichting EKO controleert zelf of boeren deze doelstellingen halen. Voor restaurants heeft Stichting EKO een apart keurmerk dat aangeeft hoe hoog het aankooppercentage biologische producten is.

Het Franse Label Rouge-keurmerk voor pluimvee
Label Rouge is een Frans keurmerk voor pluimveeproducten. In de Nederlandse winkels vind je het op kippenvlees. Label Rouge stelt hoge eisen aan dierenwelzijn, maar geen milieueisen. Er wordt onafhankelijk gecontroleerd.

Het Demeter-keurmerk voor biodynamische landbouw
Het Demeter-keurmerk zie je vooral in natuurwinkels. Vlees met dit keurmerk komt van biologisch-dynamische boerderijen, waar dieren zo natuurlijk mogelijk worden gehouden. Dieren krijgen 100 procent biologisch voer. Hoorns, staarten en snavels worden niet afgeknipt of afgebrand. Weidegang is verplicht en bij de kippen zorgen de aanwezige hanen ervoor dat de hennen zich veilig voelen.

De kernwaarden van Demeter zijn: levende bodem, vitale voeding, biodiversiteit, dierenwelzijn en landbouw van de toekomst. In een onafhankelijk onderzoek van Milieu Centraal werd Demeter verkozen als topkeurmerk vanwege onderscheidende normen en onafhankelijke inspecties.

Het Friberne-logo en de KDV
Friberne is een bedrijfslogo van samenwerkende varkensboeren in Gaasterland, in Friesland. Al deze varkenshouders voldoen aan de milieu- en dierenwelzijnseisen van Stichting Keten Duurzaam Varkensvlees (KDV). Deze eisen gaan iets verder dan wat de wet voorschrijft. Biggen moeten bijvoorbeeld minstens vier weken bij hun moeder blijven (enkele dagen langer dan gangbaar) en krijgen extra nestbouwmateriaal. Castratie is verboden. De dieren krijgen geen uitloop naar buiten. Een gespecialiseerd bureau voert de controles uit. Je vindt het logo van Friberne op varkensvlees in slagerijen, boerderijwinkels  en de horeca. Het logo van KDV staat op varkensvlees bij sommige supermarkten, (keur)slagers en bedrijfsrestaurants.

Het keurmerk Erkend Streekproduct
Erkend Streekproduct is een keurmerk voor duurzame, lokale producten. Dierlijke producten met dit label mogen niet afkomstig zijn uit de intensieve veehouderij. Onafhankelijke controle vindt eens per vier jaar plaats, met zo nu en dan een steekproef tussendoor.

KRAV
KRAV is een Zweeds keurmerk voor biologische producten. Het geeft dezelfde garanties als het EU-keurmerk, en stelt nog aanvullende eisen voor dierenwelzijn, milieu en sociale omstandigheden. Varkens moeten naar buiten kunnen, groene stroom is verplicht en tropisch regenwoud kappen is taboe. Er wordt onafhankelijk gecontroleerd.

Halal-vlees
Staat er ‘halal’ op een vleesverpakking, dan is dit geen keurmerk, maar een informatielogo. Het betekent dat het kippen-, rund- of schapenvleesproduct volgens de islamitische spijswetten rein is. Het logo kent geen eisen voor milieu of dierenwelzijn. Je vindt dit vlees bij islamitische slagers en in sommige supermarkten.

Vijfsterren-varkensboeren
Stichting Varkens in Nood heeft zelf het label Vijfsterren-Varkensboer in het leven geroepen. Boeren met dit label voldoen aan strenge eisen voor een fatsoenlijk varkensleven. Koop uw varkensvlees direct (online) bij deze boeren zodat het varken, de boer en uzelf profiteren. Het varken krijgt een beter leven, de boer een redelijk inkomen en u eerlijker vlees.

Wil je meer weten over keurmerken? Kijk dan hier voor zuivel, hier voor eieren en hier voor vis en schaal- en schelpdieren.