Welke (plantaardige) melk is het beste voor het klimaat?

De meesten mensen zullen wel bekend zijn met de slogan ‘Melk is goed voor elk’. Maar ben jij ook bekend met de impact van zuivel, zoals koemelk, op het klimaat? En hoe dit zich verhoudt tot de uitstoot van verschillende plantaardige alternatieven?

Dierlijke zuivel zoals melk en kaas scoort een stuk slechter op klimaat dan plantaardige producten zoals sojadrink en haverdrink. Hoe komt dit? En welk verschil zit er onderling nog tussen verschillende soorten plantaardige melk?

Waarom koemelk niet goed is voor elk

Het produceren van 1 liter koemelk zorgt voor 3,2 kilo CO2-uitstoot. Dierlijke zuivel scoort hiermee een 5 op de schaal van één tot tien op klimaatimpact. Een onvoldoende dus. Dit komt met name door twee aspecten:

1. Herkauwers zoals melkkoeien stoten veel methaan uit, een broeikasgas dat 25 keer sterker is dan CO2.
2. Voor de productie van veevoer wordt soja gebruikt, wat vaak gepaard gaat met de kap van waardevolle regenwouden.

90% van de sojaproductie is bestemd voor veevoer

Maar soja zit toch ook in plantaardige voeding? Dat klopt, maar het grootste deel van de wereldwijde sojaproductie is niet voor menselijke consumptie bestemd. Het gaat naar de dieren die bestemd zijn voor de slacht. Wereldwijd wordt nog geen 10% van de soja gebruikt voor menselijke consumptie (zoals sojamelk en vleesvervangers). Om ontbossing tegen te gaan doe je er dus goed aan zuivel en vlees vaker te vervangen!

Verschillende soorten plantaardige melk

Alle plantaardige zuivel scoort een 9 op klimaatimpact. Plantaardige zuivel is dus altijd een beter alternatief dan dierlijke zuivel als je de impact op het klimaat wil verkleinen.  De producten worden direct door de mens gegeten en er is dus geen extra voer, water en land nodig voor de productie. Toch zit er verschil in de productie van soja, haver, amandel of andere alternatieven op het gebied van landgebruik, watergebruik en CO2-uitstoot. Voor de CO2-uitstoot wordt gekeken naar de manier van landbouw, vervoer en verwerking in de fabriek.

Rijstmelk

Rijstmelk heeft na koemelk de meeste impact op het klimaat met 1,2 kilo CO2 per liter. Dit is nog steeds tweeëneenhalf keer minder dan de uitstoot van koemelk. Voor mensen met allergieën of intoleranties voor bepaalde voedingsmiddelen, is rijstmelk vaak een geschikt alternatief. Het is namelijk vaak vrij van soja, gluten en noten. Rijstmelk bevat veel koolhydraten en weinig eiwitten in vergelijking met zuivelmelk. Van alle plantaardige alternatieven heeft rijstmelk de meeste CO2-uitstoot, maar het heeft wel het kleinste landgebruik.

Sojamelk

Sojamelk staat op de twee plek op het gebied van CO2-uitstoot met 1 kilo CO2 per liter. Sojamelk heeft een rijke en romige smaak en heeft een goede textuur en consistentie. Het bevat evenveel eiwitten en energie als koemelk en er wordt vaak calcium, vitamine B12 en vitamine D aan toegevoegd. Daarnaast heeft het maar de helft aan verzadigd vet en een derde van de calorieën. Op het gebied van watergebruik scoort sojamelk het best.

Havermelk

Havermelk wordt, zoals de naam al zegt, van haver gemaakt. De productie hiervan zorgt voor 0,9kilo CO2 per liter en is op gebied van klimaat de op een na beste keuze. Havermelk heeft van alle plantaardige melksoorten de hoogste hoeveelheid calorieën en koolhydraten. Het stoomt en schuimt goed en werkt goed in warme dranken. Op het gebied van landgebruik komt havermelk helaas op de laatste plaats. Toch is dat met 0,9 m2 per liter nog havermelk de hoogste hoeveelheid calorieën en koolhydraten van deze plantaardige melksoorten 11 keer zo weinig als het landverbruik van koemelk.

Amandelmelk

Amandelmelk scoort het best als het gaat om klimaatimpact met slechts 0,7 kilo CO2 per liter.  Het heeft een lichte textuur en een frisse, nootachtige smaak. Het bevat weinig calorieën en eiwitten. Naast CO2-uitstoot gebruikt het relatief weinig land, maar de productie heeft wel verreweg het meeste water nodig.

Welke melk is het beste alternatief?

De CO2-uitstoot verschilt ook nog per gebied. De manier van produceren, het transport en de verwerking hebben hier invloed op. Zo hebben producten uit Zuid-Amerika de meeste uitstoot en producten uit Europa de minste. Maar los van CO2-uitstoot zijn er dus ook nog andere aspecten die bepalen wat de beste keus is. Als we kijken naar een combinatie van CO2-uitstoot, landgebruik en watergebruik zijn sojamelk en havermelk de beste keus. Daarmee lijkt sojamelk qua voedingsstoffen het meest op koemelk, met een lager vetpercentage. Komen deze producten uit Europa? Dan is dit het allerbest! Zo zijn er steeds meer lokale alternatieven. Zo hebben we in Nederland sinds kort neder soja, van de Nieuwe Melkboer.

Aanbevelingen

• Kies voor plantaardige melk in plaats van koemelk.

• Kies voor gecertificeerde soja boven ‘gewone’ sojadrink.

• Kies voor lokale, Europese producten.